Historia Bralina

Bralin położony jest na Wysoczyźnie Wieruszowskiej, na południowym stoku Wzgórz Ostrzeszowskich. Sama miejscowość położona jest na półwyspie, otoczonym od zachodu Ługiem (bagna porośnięte trawą i bagniste łąki porosłe olszyną i wierzbiną), z północy Łęgami Szumu (łęgi - tereny nadrzeczne i wilgotne łąki, nierzadko zalane wodą i porośnięte roślinnością) i ze wschodu Ługami Chojęckimi.

Ukształtowanie terenu, szata roślinna i opady atmosferyczne już w zamierzchłej przeszłości sprzyjały osiedlaniu się ludzi zajmujących się zbieractwem, myślistwem, rybołówstwem i bartnictwem.

Od najdawniejszych czasów mieszkała tu ludność słowiańska. Według źródła z połowy IX wieku, tzw. Geografa Bawarskiego, zamieszkiwali ten teren Ślężanie.
Od 1936 r. Bralin obchodzi kolejne rocznice powstania miejscowości (ostatnio w 2006 r.), opierając się niesłusznie na bulli papieża Innocentego II z 7 lipca 1136 r. Pierwsza wzmianka dotycząca Bralina i jednocześnie parafii pochodzi z 12 lipca 1288 roku. Mowa w niej o zawarciu transakcji, której świadkiem był ''Johannes plebanus de Bralin''.

Pochodzenie nazwy Bralina od dawna interesowało ludzi. Źródła historyczne, wymieniając tę miejscowość, nie podają jej lokatora, chociaż uczeni zgodnie podkreślają jej słowiańskie pochodzenie, to jednak różnie objaśniają jej nazwę. Uczeni polscy zaliczają ją do grupy nazw dzierżawnych lub patronimicznych, tworzonych od nazw osobowych, imion lub przezwisk założycieli i właścicieli lub ich potomków. Nazwy na -in, -ina, ino powstały od nazw osobowych na samogłoskę - a . Stąd nazwa Bralin została utworzona zapewne od imion Bra- za pomocą przyrostka -l. Pierwszym osadźcą, założycielem, gospodarzem i władcą mógł być przywódca wspólnoty rodowej (plemiennej) BRAL, BRALA, BRAŁ, BRAŁA, BRATOSŁAW, BRACŁAW, BRATOSZ, BROTOLJUB, BRATIMIR, BRATONJEG, BRATORAD, BRATOMUL, BRATOMIL lub BRATUM. Imiona te występowały na terenie Czech i południowej słowiańszczyźnie. Może właśnie stamtąd wspólnota rodowa, zmuszona niekorzystnymi warunkami bytowania, głodem lub wojną, rozpoczęła długą wędrówkę, poszukując nowych siedzib. Na terenie obecnego Bralina wykorzystała naturalne warunki obronne i dogodne warunki bytowe i osiedliła się. Świadczy o tym średniowieczne, pierścieniowe grodzisko ze śladami fosy. Przybysze przybyli prawdopodobnie na ziemie już wcześniej zamieszkałe przez ludzi. Znając tajemnice uprawy winorośli, wykorzystali warunki klimatyczne i glebowe oraz ukształtowanie terenu.

Także uczeni niemieccy podkreślają słowiańskie pochodzenie miejscowości Bralin, ale jej nazwę wyjaśniają inaczej. Heinrich Adamy w pracy ''Die Schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Badetung. Ein Bild aus der Vorzeit'' wydanej we Wrocławiu w 1887 roku, zalicza ją do grupy biorących nazwę od lasu sosnowego.

Przewaga sosny nad innymi gatunkami drzew na ziemiach polskich datuje się od epoki paleolitu. Niegdyś miała ona większy zasięg i obejmowała cały obszar południowej Polski, w tym tereny współczesnego Bralina.

Na całej północnej Słowiańszczyźnie na oznaczenie lasu, zwłaszcza sosnowego używa się wyrazu ''bór'' (np. w języku rosyjskim ''bor'' - to wielki, gęsty las sosnowy). Wyraz ten na południu (Serbia, Słowenia, Chorwacja, Węgry) oznacza sosnę (drzewo iglaste), natomiast w grupie czesko-słowackiej posiada oba znaczenia. Stąd wielki i gęsty las sosnowy - zdaniem wspomnianego Heinricha Adamy - dał nazwę Bralinowi, który podobno kiedyś pradawni Słowianie nazywali Boralin.

Niektórzy językoznawcy i heraldycy poszukują związku nazwy miejscowości ze słowiańskimi określeniami świerku, jodły, nawet cisu i modrzewia. Właśnie jodłę, świerk lub sosnę rozszyfrowują w bralińskich herbach. Przed wiekami te drzewa posiadały niemałe znaczenie lasotwórcze i dlatego stały się podstawą do rozważań o genezie nazwy i motywami heraldycznymi.
Reasumując te rozważania można przypuszczać, że nazwa Bralin pochodzi jednak od imienia pierwszego osadnika, założyciela i właściciela, Słowianina, który jeszcze przed chrztem Polski przywędrował z terenu Czech lub południowej słowiańszczyzny ze wspólnotą rodową (plemienną). Mogą to potwierdzić wykopaliska archeologiczne. Natomiast wspomniane drzewa iglaste stały się motywami herbu miejskiego.

Bralin, było to miasteczko rolnicze, któremu władze pruskie odebrały samorząd miejski ok. 1875 roku. Dnia 18 stycznia 1920 roku na mocy postanowień traktatu wersalskiego Bralin wrócił do Macierzy. Włączony został do powiatu kępińskiego, leżącego wówczas w województwie poznańskim.


Grodzisko w Bralinie

Nasyp znajduje się około 500 m na południowy zachód od Bralina, wśród podmokłych łąk, położonych nad niewielkim ciekiem zwanym Czarną Widawką. Jest to porosłe trawą płaskie i nieznacznie w środku obniżone wzniesienie o formie owalu, otoczone widocznymi i częściowo jeszcze mokrymi reliktami dookolnego rowu ? fosy o szerokości dochodzącej około 7 m. Wysokość nasypu sięga 1,5 m. Płaskość opisywanej formy terenowej i nieznaczne zaklęśnięcie jego środkowej partii spowodowały, że obiekt określono roboczo jako tzw. grodzisko pierścieniowate.
Ponad 5% ceramiki znalezionej w Bralinie to ułamki naczyń pokrytych szkliwem i czerwoną malaturą.
Dwór obronny funkcjonował około 150 lat, od II połowy XV wieku do przełomu XVI/XVII wieku.

Kościół Parafialny p.w. św. Anny w Bralinie

Kościół z roku 1627 w tradycjach gotyckich, kilkakrotnie restaurowany. Prezbiterium zamknięte wielobocznie, nakryte trójprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym; przy nim od pn. zakrystia sklepiona kolebkowo. Szersza i nieco wyższa nawa nakryta stropem; przy nie od południa nowsza kruchta, od zachodu kwadratowa wieża nakryta blaszanym hełmem. Okna zamknięte półkoliście. Ołtarz główny barokowy z 1790 roku z rzeźbami Matki Boskiej i dwóch świętych. Również z tego okresu pochodzą dwa ołtarze boczne, ambona i chrzcielnica. Ołtarz boczny lewy: obraz Michała Archanioła i Trójcy Przenajświętszej. Ołtarz boczny prawy: obraz św. Antoniego i Matki Boskiej Różańcowej. Do zakrystii prowadzą żelazne drzwi z okuciami, ozdobnym zamkiem gotyckim i datą na drzwiach 1627. Na uwagę zasługują: rzeźba gotycka Chrystusa Zmartwychwstałego z początku XVI w.; św. Jana Nepomucena z XVIII wieku oraz barokowy krucyfiks. Cenne są także dwa zabytkowe mszały, drukowane w Wenecji w roku 1638 i w Antwerpii w roku 1712. Nowa polichromia z roku 1959 nawiązuje do stylu gotyckiego. Z trzech dzwonów dwa zostały zabrane przez władze niemieckie w czasach okupacji, pozostał jeden z roku 1735, odlany przez Jana Krumpferta z Wrocławia. Na zewnętrznej ścianie kościoła epitafium z roku 1852 ku czci rodziców biskupa wrocławskiego D. Latuska pochodzącego z Bralina oraz tablica upamiętniającą przedwojennego duszpasterza Stefana Wojciechowskiego, zmarłego 23 czerwca 1942 roku w obozie koncentracyjnym w Dachau. Na cmentarzu przykościelnym możemy odnaleźć między innymi grób ks. Tomasza Gabriela, wybitnego działacza niepodległościowego, w latach 1896-1930 proboszcza bramińskiego.
Przy kościele stoi krzyż - pomnik, gdzie jest pochowany lekarz i przyrodnik, nauczyciel i organista braliński, Jan Dirbach zmarły w roku 1876. Niedaleko ogrodzenia kościelnego jest kapliczka z przełomu XVIII/IX wieku z drewnianą rzeźbą św. Jana Nepomucena, przy niej okazały klon o obwodzie pnia 360 cm. Obok kościoła Dom Parafialny z połowy XIX wieku z zamkniętą półkoliście facjatką, posiadający wewnątrz belkowane stropy.
W niektóre noce będziemy mieć okazję usłyszeć tu płomykówkę.

Kościół Ewangelicki

Świątynia została wzniesiona w 1855 r. na miejscu dawnej szkoły protestanckiej. Kościół zbudowali bralińscy ewangelicy. Poświęcenie i nadanie imienia św. Jana Ewangelisty odbyło się w 1867 r. Msze święte w kościele odbywały się do 1975 r. Od tej pory świątynia stała bezużytecznie i dopiero 15 marca 1990 r. przekazano ją miejscowemu proboszczowi parafii katolickiej. W 1886 r. został założony cmentarz ewangelicki. W celu zwiedzenia wnętrza kościoła należy porozumieć się z miejscowym księdzem proboszczem.

''Dęby Bralińskie''

Na terenie gminy Bralin są dwa zwarte kompleksy leśne, jeden w północno-zachodniej, a drugi w północno-wschodniej części gminy. Łącznie zajmują 1455 ha (17,9%). Przede wszystkim są to lasy sosnowe i sosnowo-brzozowe. Przy leśniczówce Bralin godne, obejrzenia jest stanowisko 12 sztuk ''Dębów Bralińskich'', których wiek ocenia się na 600-800 lat. Są to dęby szypułkowe o obwodzie pnia 410-628 cm.
W 1812 roku kiedy to wojska Napoleona ciągnęły na Moskwę, legenda głosi, że w pobliskim lesie wśród owych dębów sam cesarz miał spożywać śniadanie.

Edytowano 4razy, ostatnia edycja 2008-06-23 14:26:18

Z 12 sztuk Bralińskich Dębów zostało o kilka mniej. Polecam publikację o przyrodzie powiatu kępińskiego, chyba wydana przez starostwo powiatowe w 2006-2007?